Champlevé

Champlevé is een eeuwenoude emailleringstechniek die al werd gebruikt in de middeleeuwen en de Renaissance, vooral voor het versieren van metalen objecten zoals relieken, sieraden, en kerkvoorwerpen. Het Franse woord “champlevé” komt van het woord “champer”, wat “oplichten” of “uitsteken” betekent, en “levé”, wat “opgetild” betekent. Het verwijst naar een techniek waarbij delen van een metalen oppervlak worden uitgehouwen of uitgehold om ruimte te creëren voor een laag emaille.

Hoe werkt de Champlevé techniek?

In de champlevé techniek wordt het metalen oppervlak (meestal koper of brons) eerst in een bepaald patroon gegraveerd of uitgehold, zodat er een serie compartimenten ontstaan. Deze gegraveerde of uitgeholde delen worden vervolgens gevuld met emaille, een gesmolten glaspoeder dat in de geëmailleerde compartimenten wordt gestopt. Nadat het emaille is aangebracht, wordt het geheel in een oven gebakken om het emaille te laten smelten en zich vast te hechten aan het metaal. Het resultaat is een reliëfstructuur, waarbij het emaille zich in de holtes van het metaal bevindt, terwijl de niet uitgeholde delen van het metaal blijven uitsteken.

Deze techniek geeft een mooi reliëf-effect en maakt het mogelijk om gedetailleerde patronen en afbeeldingen te creëren. Het heeft een mooie diepte en textuur doordat het emaille in de uitgehouwen delen van het metaal blijft.

 

Nederlands woord voor Champlevé

Er is geen exact Nederlands woord dat hetzelfde betekent als “champlevé”. In Nederland wordt de term vaak gewoon “champlevé” gebruikt, omdat het een specifieke techniek betreft die niet gemakkelijk in een korter, beschrijvend Nederlands woord valt te vangen. Als men toch een vertaling zou proberen, zou je het misschien kunnen omschrijven als “uitgehouwen emaille” of “ingehouden emaille”, hoewel dit niet gebruikelijk is en de specifieke betekenis ervan niet volledig overbrengt. De techniek zelf wordt dus meestal aangeduid met het Franse woord “champlevé”.

Toepassingen van Champlevé

• Sieraden: Het wordt vaak gebruikt voor sieraden, zoals ringen, hangers en armbanden. Het stelt kunstenaars in staat om gedetailleerde, kleurrijke patronen te creëren die tegelijkertijd het reliëf van het metaal en de levendige kleuren van het emaille benadrukken.
• Reliekschrijnen en kerkvoorwerpen: In de Middeleeuwen werd het vaak toegepast op religieuze objecten zoals monstransen en reliekschrijnen, omdat de techniek een elegante manier was om zowel reliëf als kleur aan metalen objecten toe te voegen.
• Decoratieve objecten: Kunstenaars gebruiken champlevé ook voor allerlei decoratieve objecten, van schalen en vazen tot grotere sculpturen. Het biedt een manier om ingewikkelde ontwerpen toe te voegen aan functionele objecten.

 

Voordelen van Champlevé

1. Diepte en textuur: De techniek creëert een reliëf op het object, wat het zowel visueel als fysiek interessant maakt.
2. Kleurrijk: Emaille kan in verschillende kleuren worden gebakken, wat het mogelijk maakt om levendige, gedetailleerde en kleurrijke ontwerpen te maken.
3. Duurzaamheid: Het emaille is zeer duurzaam en bestand tegen slijtage, waardoor het object een lange levensduur heeft.

Tot slot

Champlevé is een mooie en technisch verfijnde emailleringstechniek die kunstenaars in staat stelt om zowel de structuur van het metaal als de glans van het emaille te benutten. Het heeft door de eeuwen heen zijn plaats gevonden in kunst en ambacht, van religieuze voorwerpen tot moderne sieraden. Hoewel er geen direct Nederlands equivalent is voor het Franse woord “champlevé”, wordt de techniek wereldwijd erkend onder deze naam. Het blijft een fascinerende methode voor het creëren van complexe, kleurrijke en duurzame kunstwerken.

Lees ook de blog : Hoe kies je het beste schildersdoek voor je project