De term “ready-made” verwijst naar een concept dat de traditionele ideeën over kunst op zijn kop heeft gezet. Deze kunstvorm, ontstaan in de vroege 20e eeuw, heeft de manier veranderd waarop kunst wordt begrepen en gewaardeerd. Door alledaagse voorwerpen als kunst te presenteren, betwist de ready-made de gangbare opvattingen over creativiteit, vakmanschap en de rol van de kunstenaar. In dit artikel wordt dieper ingegaan op de oorsprong, ontwikkeling en betekenis van ready-mades in de kunstgeschiedenis. Daarnaast worden tips gegeven voor kunstenaars die willen experimenteren met deze unieke benadering van kunst.
Wat is een Ready-Made?
Een ready-made is een alledaags object dat door een kunstenaar wordt geselecteerd en gepresenteerd als kunst. Dit object wordt niet noodzakelijkerwijs bewerkt, geschilderd of getransformeerd; het wordt eenvoudigweg gekozen door de kunstenaar en geplaatst in een nieuwe context. De betekenis van het object verschuift van gebruiksvoorwerp naar kunstwerk, simpelweg door de intentie van de kunstenaar.
Het concept van de ready-made is nauw verbonden met de avant-gardistische kunststroming Dada, die aan het begin van de 20e eeuw ontstond. Dada was een reactie op de zinloosheid en destructie van de Eerste Wereldoorlog en verwierp traditionele ideeën over schoonheid en artistieke waarde. Het uitgangspunt van de ready-made is dat een kunstwerk niet per se handgemaakt hoeft te zijn of technische vaardigheid vereist; het kan ook een object zijn dat gewoon wordt “gebruikt” door de kunstenaar om een idee of concept over te brengen.
Marcel Duchamp: De grondlegger van de Ready-Made
Marcel Duchamp wordt algemeen beschouwd als de pionier van de ready-made. In 1917 presenteerde hij een omgekeerde urinoir, getiteld Fountain, onder een pseudoniem in een kunsttentoonstelling. Dit eenvoudige, alledaagse object veroorzaakte een schandaal en leidde tot hevige discussies over de definitie van kunst. Het werk was geen technisch meesterwerk, maar het stelde belangrijke vragen: Wat maakt iets kunst? Is het het materiaal, het vakmanschap of de intentie van de kunstenaar?
Fountain is slechts een van de vele ready-mades van Duchamp. Andere bekende werken zijn Bicycle Wheel (1913) en Bottle Rack (1914). Deze werken lijken op het eerste gezicht eenvoudig, maar hun kracht ligt in de conceptuele impact. Duchamp beweerde dat hij zijn ready-mades koos op basis van “visuele onverschilligheid”, waarbij hij selecteerde wat hem op dat moment niets zei of geen esthetisch plezier bood. Dit gebrek aan traditionele schoonheid of vakmanschap was juist wat deze werken revolutionair maakte.
De impact van Ready-Mades op de kunstwereld
Ready-mades hebben de kunstwereld fundamenteel veranderd. Door de nadruk te leggen op idee boven uitvoering, hebben ze de weg vrijgemaakt voor conceptuele kunst. Dit genre, dat in de jaren zestig en zeventig tot bloei kwam, draait om het idee of concept achter een werk, in plaats van het fysieke object zelf. De ready-made vormde de basis voor kunstenaars als Joseph Kosuth, die beroemd werd met zijn werk One and Three Chairs (1965), waarin hij de relatie tussen objecten, afbeeldingen en taal onderzocht.
Het idee dat een object kunst kan zijn puur omdat het door een kunstenaar als zodanig wordt aangemerkt, heeft ook invloed gehad op popart en minimalisme. Kunstenaars als Andy Warhol speelden met het idee van massaproductie en commerciële cultuur, iets dat rechtstreeks voortvloeit uit het denken achter de ready-made.
Ready-Made als uitdaging voor de kunstmarkt
Ready-mades stellen niet alleen artistieke, maar ook economische vragen. Wat is de waarde van een object dat industrieel is vervaardigd, in plaats van met de hand door een kunstenaar? Het idee dat een fabrieksmatig geproduceerd item kunst kan zijn, ondermijnt de traditionele kunstmarkt, waar vakmanschap, uniciteit en originaliteit doorgaans hoog worden gewaardeerd. Deze conceptuele benadering plaatst de focus op de symbolische waarde en context van het object in plaats van op het fysieke werk zelf.
Voor veel critici en verzamelaars is de waarde van een ready-made niet gemakkelijk vast te stellen. Toch zijn enkele van Duchamps ready-mades, zoals Fountain, tegenwoordig iconische kunstwerken die miljoenen waard zijn. Dit illustreert hoe een idee – in plaats van een fysiek werk – centraal kan staan in de waardebepaling van kunst.
Praktisch creëren van een ready-made:
Hoewel ready-mades op het eerste gezicht eenvoudig lijken, vereisen ze een doordachte benadering. Het gaat niet alleen om het selecteren van een object, maar ook om het plaatsen van dat object in een nieuwe context, met als doel het los te maken van zijn oorspronkelijke functie en betekenis. Hier volgen enkele overwegingen en tips voor kunstenaars die met ready-mades willen experimenteren.
- Kies een object met betekenis
Het kiezen van een object is de eerste stap. Hoewel Duchamp beweerde dat hij zijn objecten koos op basis van visuele onverschilligheid, is het voor hedendaagse kunstenaars belangrijk om na te denken over de symboliek of context van het object. Wat vertegenwoordigt het? Hoe kan de betekenis veranderen wanneer het in een galerie of kunstomgeving wordt geplaatst? - Context is cruciaal
Het wordt pas echt kunst wanneer het uit zijn oorspronkelijke context wordt gehaald en in een nieuwe wordt geplaatst. Dit kan een galerieruimte zijn, maar ook een onverwachte locatie zoals een openbare ruimte. Hoe verandert de perceptie van het object afhankelijk van waar het wordt gepresenteerd? - Speel met ironie en humor
Veel ready-mades, met name die van Duchamp, bevatten een element van humor of ironie. Dit speelse aspect kan een krachtige manier zijn om gevestigde ideeën over kunst uit te dagen. Denk na over hoe humor of satire kan worden gebruikt om de boodschap van je werk te versterken. - Onderzoek en reflecteer op de toeschouwer
Een belangrijk aspect ervan is de interactie met het publiek. Hoe reageren mensen op het object? Begrijpen ze de verschuiving in context of worden ze juist in verwarring gebracht? Deze reacties kunnen een integraal onderdeel worden van het kunstwerk zelf. - Minimalistische presentatie
Het vereist vaak een eenvoudige, strakke presentatie om het object zelf centraal te stellen. Vermijd overbodige decoraties of complexe opstellingen; laat het object voor zichzelf spreken. - Documentatie en conceptuele kaders
Omdat ready-mades conceptueel sterk zijn, kan het nuttig zijn om het idee achter het werk te documenteren. Dit kan door middel van begeleidende teksten, een manifest of zelfs een korte video waarin je je intenties uitlegt. Dergelijke documentatie kan helpen om het concept duidelijker over te brengen naar het publiek.
Ready-Mades hoe gaat dit in de praktijk
De ready-made heeft de vraag opgeworpen: Wie bepaalt wat kunst is? Het simpele feit dat een kunstenaar een object kiest, kan genoeg zijn om het tot kunst te verheffen. Dit heeft geleid tot intense debatten over authenticiteit, originaliteit en de rol van kunstenaarschap in het algemeen.
Kritiek op de ready-made
Hoewel ready mades door velen worden geprezen als een baanbrekende kunstvorm, zijn ze ook bekritiseerd. Critici stellen dat deze kunstvorm soms als lui of leeg kan overkomen, omdat er geen zichtbaar vakmanschap of creatief proces aan te pas lijkt te komen. Sommigen zien ready-mades als een aanval op traditionele waarden in de kunst, terwijl anderen ze juist zien als een verfrissende breuk met het verleden.
Toch blijft de impact van ready-mades onmiskenbaar. Ze hebben nieuwe mogelijkheden geopend voor kunst en blijven een bron van inspiratie voor kunstenaars die de grenzen van wat kunst kan zijn willen verkennen.
Vijf tips voor jouw eigen Ready Made
- Verbreed je oog voor alledaagse objecten
Leer om te kijken naar de objecten om je heen met een frisse blik. Wat voor verhaal vertellen ze? Hoe kunnen ze een nieuwe betekenis krijgen in een kunstcontext? - Combineer met andere kunstvormen
Overweeg om te combineren met andere media zoals schilderkunst, fotografie of video. Dit kan leiden tot interessante kruisbestuivingen en nieuwe manieren om je boodschap over te brengen. - Experimenteer met installatiekunst
Het hoeft niet alleen te staan. Door meerdere objecten te combineren of een omgeving te creëren waarin het object wordt geplaatst, kun je een rijkere ervaring voor de toeschouwer creëren. - Daag jezelf uit om out of the box te denken
De kracht van een goede uitvoering ligt vaak in zijn onverwachte karakter. Daag jezelf uit om objecten te kiezen die op het eerste gezicht onwaarschijnlijk lijken als kunst, maar bij nader inzien diepe conceptuele lagen onthullen. - Gebruik Ready-Mades om sociale of politieke onderwerpen te verkennen
Ready-mades kunnen krachtige symbolen zijn om commentaar te leveren op maatschappelijke vraagstukken. Denk na over hoe alledaagse objecten de normen, waarden of problemen van de samenleving kunnen weerspiegelen.
Tot slot
De ready-made is een van de meest invloedrijke concepten in de moderne kunstgeschiedenis. Wat begon als een provocatie door Marcel Duchamp, is uitgegroeid tot een serieuze kunstvorm die de grenzen van creativiteit, vakmanschap en artistieke waarde blijft verkennen. Door alledaagse objecten te verheffen tot kunstwerken, wordt de kijker uitgedaagd om na te denken over wat kunst is, en wie bepaalt wat kunst kan zijn.
Voor kunstenaars biedt de ready-made een unieke kans om los te komen van traditionele technieken en nieuwe wegen te verkennen. Het draait niet langer om technische perfectie, maar om de kracht van ideeën, context en concept. Of je nu een ervaren kunstenaar bent of net begint, de ready-made biedt een bevrijdende manier om kunst te maken die reflecteert op de wereld om ons heen. Door alledaagse objecten een nieuwe betekenis te geven, kun je als kunstenaar bijdragen aan een voortdurende dialoog over kunst, cultuur en het leven zelf.
Meer tips en begrippen lezen? Dat kan hier